نوسانات نرخ ارز از موضوعاتی است که در این سالها به کرات با آن مواجه بودهایم. در سالهای اخیر خروج آمریکا از برجام به کاهش درآمدهای ارزی ایران و در نتیجه افزایش نرخ ارزهای خارجی به ویژه دلار منجر شد.
با پایان یافتن دوران ترامپ در سال گذشته امیدواریهایی برای به نتیجه رسیدن مذاکرات به وجود آمد و در پی آن قیمت ارز برای چند ماه در یک شرایط نزولی قرار گرفت. اما خبرهای اخیر منتشر شده مبنی بر شرط جدید ایران برای تضمین خارج نشدن آمریکا از توافق هستهای و پافشاری بر تحقق این شرط مانعی بر سر راه پیشروی مذاکرات شد؛ زیرا این شرط با قانون اساسی آمریکا در تضاد است و عاملی برای بلاتکلیف ماندن مذاکرات و اوج گیری دوباره قیمت دلار گردید. حتی پیشبینی میشود با تداوم این شرایط، تا پایان شهریورماه، قیمت دلار به ۳۰ هزار تومان برسد که این موضوع آثار تورمی شدید، افت بیشتر قدرت خرید مردم و توقف چرخه اقتصادی را به دنبال خواهد داشت.
با این اوصاف است که بر تسریع روند مذاکرات تأکید بسیار میشود؛ زیرا آثار منفی طولانی شدن مذاکرات، بیش از هر کشوری بر ایران وارد است که ماحصل این موضوع نه فقط نرخ ارز بلکه بازارهای دیگر، چون طلا، بورس و مسکن را هم تحت تأثیر خود قرار میدهد. با افزایش نرخ ارز ممکن است قیمتها در بازارهایی مانند بورس و مسکن رشد کنند، اما نتیجه آن فقیرتر شدن روزانه قشر ضعیف جامعه و ثروتمند شدن قشر مرفه جامعه است؛ البته قشر ثروتمند جامعه هم در مجموع ضرر میکند، زیرا تورم حاصل از افزایش نرخ ارز بسیار بیشتر از سود حال از افزایش قیمت دارایی این افراد است، اما قشر ضعیف جامعه بیشتر تحت فشار قرار میگیرد.
تأثیر تحولات افغانستان بر قیمت دلار
با وجود تأثیر مستقیم مذاکرات وین بر شرایط بازار دلار، فاکتورهایی، چون تحولات کشور افغانستان، نیز عاملی دیگر بر جریان افزایش نرخ ارز به شمار میآید. به این دلیل که بخشی از درآمد ارزی ایران از طریق صادرات به این کشور تأمین میشد و با شروع تحولات در افغانستان تا مشخص شدن شرایط آن، صادرات ایران قطع شد که به التهاب بازار ارز منجر گردید. اگرچه پیشبینی میشود بهتدریج، حجم مبادله مرزی یا دستکم ترانزیت کالا از طریق مرز ایران و افغانستان به نسبت قبل از ورود طالبان بیشتر خواهد شد؛ زیرا طالبان مرز خود را به روی کالاهای هندی بسته است. به این دلیل تعداد عمدهای از تجار و بازرگانان کشورهای عربی و جنوب خلیج فارس، مجبور میشوند تا از طریق چابهار کالاهای خود را وارد ایران کنند. از این رو توسعه ترانزیت کالا از طریق مرزهای ایران به افغانستان باعث افزایش حجم تبادل میشود.
با وجود آنکه بخش زیادی از معاملات در مرز افغانستان به صورت نقدی انجام میگیرد واضح است که حجم دلار بیشتری هم از طریق هرات وارد ایران میشود، ولی در شرایط کنونی تا از سرگیری ارتباطات دوباره این دو کشور همسایه، درآمدزایی ایران از طریق صادرات به افغانستان کاهش و حتی متوقف شده است.
در انتظار تصمیمات دولت سیزدهم برای قیمت دلار
از طرفی دیگر کسری بودجه سال ۱۴۰۰ هم از دلایل دیگری است که مهار نرخ دلار را ناممکن کرده است.
مورد دیگر خروج سرمایه از کشور است که عدد بالایی گزارش میشود به طوری که گفته میشود کمتر از ۱۵ میلیارد دلار نیست.
عامل دیگر که شاید مهمترین عامل برای تلاطم این بازار محسوب شود نامشخص بودن سیاستهای دولت سیزدهم است به طوری که فروشندگان ارزی از عرضه دلار به بازار صرف نظر کرده تا تکلیف خود را مشخص کنند. چراکه تقریباً همه فعالان منتظر تصمیمات تیم اقتصادی و بدنه دولت سیزدهم هستند. به اینترتیب است که کمبود این کالا مانند هر کالای دیگر به گرانی آن منتهی شده است.
ضرورت گشایشهای ارزی و قیمت دلار
کمیل طیبی، استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان در گفتگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به تأثیرگذاری دو دسته عامل بر نرخ ارز میگوید: یکسری از عوامل بیرونی مانند تحولات افغانستان، تحریمها و حتی کرونا وجود دارد و یکسری هم عوامل درونی مانند تورم بر این مسئله تأثیرگذار است. با وجود تورم بالای ۴۰ درصدی که در کشور وجود دارد و رقم بسیار بالایی است، مواجه با تنزیل مداوم ارزش ریال هستیم و اینچنین دلار قدرت خرید خود را در برابر پولهای دیگر از دست میدهد. از طرفی هم نقدینگی بالایی وجود دارد که تورمزا است، زیرا افراد برای حفظ ارزش ریال خود به سمت بازار ارز و یا دیگر بازارها میروند.
وی ادامه میدهد: کسری بودجه بسیار نگرانکنندهای هم که وجود دارد از عوامل تورم محسوب شده و مستقیم و غیرمستقیم دلار را تحت تأثیر خود درمیآورد. بر این اساس تا زمانی که چنین تورمی وجود دارد، انتظار میرود که ارزهای خارجی با افزایش قیمت همراه باشند. در این میان کرونا هم بر شرایط دامن زده است، زیرا هزینههای زیادی را به وجود آورده و کسری بودجه را تشدید کرده است.
این استاد دانشگاه خاطرنشان میکند:، اما با وجود همه عوامل اشاره شده بخش قابل توجهی از این شرایط به مذاکرات وین که یک عامل بیرونی بشمار میآید بازمیگردد.
طیبی تصریح میکند: با ریاست جمهوری بایدن رفع تحریمها تقویت شد و این اتفاق منجر به روند نزولی دلار گردید. ولی پس از آن با بلاتکلیف شدن مذاکرات و یا عبارتی با کمرنگ شدن احتمال رفع تحریمها، شرایط تغییر کرد در صورتی که با به نتیجه رسیدن مذاکرات و لغو تحریمها، گشایش ارزی ایجاد میشود، اما طولانی شدن روند کنونی مذاکرات، سیگنال خوبی نیست.
وی خاطرنشان میکند: اکنون برجام به نقطه حساسی رسیده است به طوری که سایه سنگین تحریمها هر عامل دیگری را تحت تأثیر خود قرار میدهد. در واقع تحریمها از مهمترین دلایل رشد تورم است که با رفع آن شاهد رونق تجارت و رونق انگیزههای سرمایهگذاری خواهیم بود. مهمتر از همه با لغو تحریمها گشایشهای ارزی ایجاد میشود که پاسخگوی تقاضا خواهد بود؛ زیرا عرضه و تقاضا تعیینکننده نرخ ارز بوده و بدون تردید ایجاد تعادل در این فرایند، به بهبود شرایط میانجامد.
این استاد دانشگاه در پاسخ به این پرسش که اظهارات برخی از دولتمردان مبنی بر کاهش نرخ ارز تا چه میزان تحققیافتنی است؟ میگوید: معمولاً شاخصهای اقتصادی با امور دستوری میانه خوبی ندارند. لزوم کاهش نرخ ارز نیز موضوعی دستوری است. در واقع اکنون وضعیت به گونهای نیست که بتوان اقدام به کاهش نرخ ارز داشت. برای چنین اتفاقاتی مهیا بودن شرایط لازم است تا دلار نه با سرکوب نمودن نرخ، بلکه با قیمت تعادلی به ثبات برسد؛ در نتیجه از تورم هم کاسته خواهد شد.
آیا قیمت دلار کاهش می یابد؟
به گزارش اقتصادنیوز، برخی از معامله گران ارزی معتقدند که طرف های غربی حداقل در شرایط کنونی حاضر نیستند، پیشنهاد تازه ای را مطرح کنند و ایران هم در مذاکرات دوحه، پیشنهادهای قبلی را حاضر نشد که بپذیرد و در انتطار افزایش قیمت دلار هستند.
قیمت دلار در روزهای پایانی هفته گذشته رنج شد.
بیشتر تحلیلگران ارزی معتقدند سیاستهای جدید نهاد بازارساز در راستای کنترل نرخ ارز موجب کشیدن ترمز صعودی قیمت دلار شده است.
از ابتدای تیر ماه و با ابلاغ قانون خریدوفروش ارز در صرافیهای مجاز با نرخ توافقی، تمایل نرخ شاخص ارزی به حضور در بازه ثبات افزایش یافته است.
وزارت خارجه آمریکا روز جمعه با صدور بیانیهای درباره نگرانی از سرعت تحولات برنامه هسته ای، از ایران خواست تا خواستههای اضافی خود را کنار بگذارد و فورا با توافقی که درحال حاضر در دسترس است موافقت کند.
این خبر از نگاه عده ای از معامله گران دلار نشان دهنده تداوم تنش های ایران و غرب است.
برخی از معامله گران ارزی معتقدند که طرف های غربی حداقل در شرایط کنونی حاضر نیستند، پیشنهاد تازه ای را مطرح کنند و ایران هم در مذاکرات دوحه، پیشنهادهای قبلی را حاضر نشد که بپذیرد و در انتطار افزایش قیمت دلار هستند.
احتمال کاهش قیمت دلار توسط بازارساز
با این حال عده ای دیگر با اشاره به رفتارهای اخیر نهاد بازار ساز از کاهش قیمت دلار سخن گفتند.
قیمت دلار در بازار شبانه
قیمت دلار در معاملات نتوانست به بالای مرز مقاومتی نفوذ کند.
پیشبینی قیمت دلار
با توجه به نوسانات قیمت دلار در مدت اخیر و افزایش مجدد آن، چه چشماندازی برای بازار ارز میتوان پیشبینی کرد؟
به گزارش تجارتنیوز، اواخر خرداد بود که تحولات اقتصادی، افزایش قیمت کالاهای اساسی و ناامیدی از احیای برجام باعث افزایش قیمت دلار شد.
با فروکش هیجانات ناشی از این اخبار دلار مجدد به کانالهای قبلی بازگشت. اما این حرکت نیز مدت زیادی دوام نیاورد و با مخابره اخبار سیاسی دلار به مسیر قبلی پا گذاشت و باز هم رشد کرد.
در هفته جاری این ارز حدود ۲۰۰۰ تومان نوسان را به خود دید. اما در روزهای سهشنبه و چهارشنبه به ثبات نسبی رسید.
در روزهای میانی هفته، دلار در یک کانال ثابت ماند و در هر دو روز، نرخ آن از کف قیمتی روز قبل بیشتر و از سقف قیمتی کمتر بود.
مجتبی دیبا، کارشناس بازارهای مالی در گفتگو با تجارتنیوز درباره وضعیت دلار بیان کرد: هدف بازارساز در حال حاضر این است که از شوکهای دفعتی به بازار جلوگیری کند و در قیمتهای بالا بتواند با عرضه دلار بازار را در دست نگه دارد.
او ادامه داد: موفقیت در این زمینه نیز مشروط به سیاستهای رفع تحریمهاست. اگر مذاکرات به نتایج مثبتی برسد امکان دارد نیازهای عرضهای کمتر شود و معاملهگران در قیمتهای پایین نیازهای خود را برطرف کنند.
دیبا همچنین گفت: در شرایط کلی و در سال جاری با توجه به میزان نقدینگی در کشور سقف بالایی که برای قیمت دلار در محاورههای عمومی گفته میشود فعلا در دسترس نیست و نمیتوان دلار را در کانالهای بالاتر پیشبینی کرد.
وابستگی قیمت دلار به برجام
برزو حقشناس، دیگر کارشناس بازارهای مالی، نیز عنوان کرد: در حال حاضر جدا از ارزش ذاتی، قیمت دلار بیشتر از اخبار مثبت و منفی برجام متاثر است. شاهد هستیم که از مدتی قبل مذاکرات برجام تقریبا به نقطهای رسید که طرفین آن را ترک کردند و دلار روندی صعودی گرفت. این ارز از محدوده ۲۷ هزار تومان رشد کرد و حتی سقف خود را در سال قبل شکست.
او ادامه داد: سپس با سیگنالهای مثبتی که طرفین درخصوص احیای مذاکرات دادند این روند صعودی ضعیف شد.
این کارشناس در مورد پیشبینی خود از آینده دلار تاکید کرد: برای هفته آینده نیز دلار منتظر اخباری است که از این مذاکرات مخابره شود. اگر اخبار مثبتی وجود داشته باشد دلار به کانالهای پایینتر قبلی میرسد، ولی اگر اخبار حاکی از آن نباشد که طرفین به توافق نزدیک هستند حتی میتوان کانالهای بالاتری را برای قیمت دلار پیشبینی کرد.
سکه بازان در انتظار افزایش قیمت دلار
اقتصادنیوز نوشت: برخی از سکه بازان معتقدند در صورتی که نرخ دلار امروز آرایش صعودی به خود بگیرد این امر می تواند بر قدرت معامله گران افزایشی بازار سکه بیفزاید.
روز پنجشنبه گذشته قیمت سکه تحت تاثیر افزایش قیمت دلار به علت اخبار منفی درباره نشست دو روزه مذاکرات هسته ای در دوحه به پرواز درآمد و بیش از یک میلیون تومان گران شد.
نکته قابل توجه در شرایط کنونی فاصله چشمگیر ارزش ذاتی سکه با قیمت نقدی آن در بازار است که موجب شده حباب سکه در محدوده ۱۳ درصد قرار بگیرد.
حباب سکه در واقع نشان دهنده تقاضای مازاد در این بازار است و از طرفی شرایط را برای خرید سکه پر ریسک کرده است. با این حال عده ای از معامله گران با توجه به شکست نسبی مذاکرات دوحه در انتظار رشد قیمت دلار هستند.
برخی از سکه بازان معتقدند در صورتی که نرخ دلار امروز آرایش صعودی به خود بگیرد این امر می تواند بر قدرت معامله گران افزایشی بازار سکه بیفزاید و احتمال رسیدن سکه به مقاومت جدید ۱۵ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان نیز وجود خواهد داشت.